Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Lakin hukukun öngördüğü düzen, çalışarak gerçeklesevinçli bir düzen bileğildir. Hukuk, cemiyet zarfında insanların filhakika kesinlikle davrandıklarını bileğil, kesinlikle davranmaları gerektiğini gösterir. Hukuk, kendisine uyulmak ve uygulanmak için vardır. Adalet kıymeti nedeniyle, insanlar arası ilişkileri bir düzene çekmek, maşeri dirimın gerçekleşmesini elde etmek lüzum. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren bireyin muhalifsına akseptans edilmesi ve uyulması gereken, kesinkes essah kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabil, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle cemiyet zarfında insanların çizi ve davranışlarının ahbaplık kurallarına uymaması, her dönem mümkündür. “İşte ahbaplık, âdemoğlu davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir mekanizma, bir bütündür.” İnsan-âdemoğlu, âdemoğlu-huy ilişkilerinin insanlığın ortak çıkarı ve huzuru için evrensel ilkelerle güvence altına aldatmaınmasıdır. Hukuk, insanlık seviyesi için göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birokkalı düşünüm ortaya atılıtır. Bunlar kaynağı: tanrı, klas çıkarları, cemiyet sözleşmesi, huy ve insanlar olarak belirten gözlerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun umumi menfaatini yahut fertlerin ve toplumun ortak iyiliğini elde etmek maksadıyla konulan ve umum gücüyle desteklenen kaide, pay ve seçimın kâffesidür. Elan geniş bir tanılamamıyla ahbaplık, adalete yönelmiş maşeri yaşyalnız düzenidir. Hukuk Söz Manaı Hukuk kelimesi Arabi “pay” kökünden hasılat ve pay kelimesinin çoğmehabetli olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Zenciçda “pay” kelimesinin çoğmehabetli “ah’kak”tır. Türk Gönül Kurumu’na göre ahbaplık kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yapmış oldurım güçlükleü belirleyen yasaların kâffesidür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” medlulı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, dostluk medlulında da kullanılır. Uran Manaı Hukuk dönemden döneme değişmiş olduğu için hala doyurucu bir tanılamam yapılamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun tanılamamını aramaktadırlar” der. Hasetmüzde en çok akseptans edilen tanılamamı ise: “Muayyen bir zamanda muayyen bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması büyüklük zoruna (müeyyide) rabıtalanmış kurallar kâffesidür.” Ilmî bir disiplin olarak ahbaplık, kendi zarfında üs olarak ikiye ayrılır. Genel olarak hukukun zevat arası ilişkileri laf meydan kısmına Özel Hukuk, zevat ile büyüklük yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Umum Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Uygar Hukuk, Kâr Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna yanıt Kanunuesasi Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku umum hukukunun kafalıca ast dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku öteki toplumu regülatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik büyüklük tarafından güvenceye aldatmaınmış ve cebri yapmış oldurımlara mevla olmasıdır. Hukuk kuralları âdemoğlu davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun değer hükümlarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde bir nitelikteki tüm durumlarda uygulanması sağlamlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Hukuk meydanında yapmış oldurım umum gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek için kullanılır. Hukuk düzenini sağlamlamayı ve korumayı yalnızçlayan yapmış oldurımlar gene ahbaplık düzeninin öngördüğü şekilde alegori getirilir. Maddi ve içsel yapmış oldurımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yapmış oldurımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken içsel yapmış oldurımlar bu durumları dikilmek için kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, cezaevi ve nakit cezaları; temel hukukunda siyasetten men, fırka metres; mevhibe hukukunda mevhibe ve gizliceçılık cezaları kabil farklı ahbaplık dallarında farklı yapmış oldurımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ilişkin çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız icabında; dimaği bir irade olarak gharabelik kuramlar, irade dışı olarak gharabelik kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların birtakımlar felsefik bileğil ortaya konduğu dönemin problemlerını çözmek yahut siyasal gözleri ahbaplık biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali adalet olan ahbaplık, umumi olarak şu şekilde tanılamamlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş maşeri bir yaşyalnız düzenidir.” Bu tanılamamdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu alegori getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kullanışlı yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun maşeri dirimı düzenleyip insanların barış ve güvenlik zarfında bir arada yaşamalarını sağlamlamaktır. 2. Uygulama Yarar (Sosyal İhtiyaçların Alınlanması) Hukukun kullanışlı amacını, maşeri gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile cemiyet zarfında canlı insanların, birbirleri ile tasarlamak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruhsal bir varlık olarak insanın yapısından kaynaklanan ihtiyaçlarını muhaliflamaya çaldatmaışır. Hukuk bu fonksiyonu ile veladet, teehhül, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir ahbaplık düzeni dirimın üs gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanın doğal yapısına ve bundan ileri mevrut gereksinimlerine akla yatkın sürdürmek zorundadır. Hukuk önemli ölçübile, konuşu gerçeklere bile kapalıdır; konuşu gereksemelara uymalı ve onları muhaliflamalıdır. 3. Adalet Hukuk bu fonksiyonu ile muayyen bir yapılanma altına aldığı toplumsal ihtiyaçları, özü salt bir muadele düşüncesi olan adalet ölçüsüne vurarak başlıca kimliğini kulaklıır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En endamsız tanılamamıyla adalet, “bir muadele düşüncesi”dir. “Adalet, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) sürdürmek üzere dü farklı anlamda kullanılır. Adalet esasen ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, yiğitlik, fazilet medlulında kişisel bir özelliği deyimler. Kişi her dönem haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni katmak uğrunda sabah akşam ve bileğhizmetmez bir çaba gösterir. İşte bu çizi ve çabayı gösteren adalet, özne (süje) ile ilişkin oluşundan ötürü öznel (sübjektif) adalet olarak nitelenir. Bir yiğitlik olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir adalet mealı vardır. Nesnel adalet, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin somut durumlarda gerçekleştireceği rabıta biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte ahbaplık meydanında hukuki değer olarak hanek konusu olan adalet bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü ahbaplık, insanlar arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve vergilanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar kâffesidür.” Cemiyet içindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini içermiş kurallar tümü olarak ahbaplık, bu bileğerlendirmelerde adalet ölçüsünü kullandığı ve istismar etmek durumunda bulunmuş olduğuna göre, adaletin böylecene, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında adalet acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Mevcut ahbaplık ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü adalet mealı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün ahbaplık sistemine ve sistemlerine hâkim mevcut, nesnel ve salt bir değer niteliğindeki adalettir. Hukuk bir cemiyet düzenini içerir. Hukukun varlık nedeni bile adalettir; lüzum bulunan düzeni sahabet etmek, gerekse onu bileğhizmettirmeyi meşrulaştırmak için her dönem adalete kafavurulur. Nesnel ve kanun üstü adalet hukukta muhalifmıza yerleşmiş ahbaplık düzenlerinin birincil örneği, olması gereken ahbaplık medlulında ahbaplık idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile adalet, bulunan ahbaplık düzenlerinin kendisine akla yatkın olup olmadığı açısından bir değer ve yorum ölçüsü olur. Yeniden bu özelliği ile adalet, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun görüntülemek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yapıcı ve negatif muhaliflıklı ilişkilerde mevcut bu üç fonksiyon abra zarfında olduklarında, adil bir ahbaplık düzeninin gerçekleşmesi sağlamlanır. Olağan olarak bütün ahbaplık normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak ahbaplık, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşeri yaşyalnız uyacak, hem bile bu maşeri dirimın barış zarfında sürebilmesi için bir düzen görünümünü sağlamlamaya çaldatmaışacaktır.